اثر گرمایش هوا بر عملکرد تولید عسل در کلنی‌های زنبور عسل در منطقه شاهین‌دژ

نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 استادیار هواشناسی کشاورزی، گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

2 دانشجوی هواشناسی کشاورزی گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران.

چکیده

شرایط آب و هوایی را بر عملکرد کندو‌های زنبور عسل، عملکرد تخم‌گذاری ملکه و فعالیت‌های پرورش نوزاد زنبور‌ها و همچنین نحوه‌ی جمع آوری شهد گیاهان تأثیر می‌گذارد. در این پژوهش ارتباط تغییر دمای هوا متاثر از تغییرات اقلیمی بر عملکرد زنبورعسل مورد بررسی قرار گرفت. طول دوره آماری 12 سال از سال 1387 لغایت 1397 بوده است. عامل مهم اقلیمی یعنی دما دارای همبستگی بالا و معنی‌دار با عملکرد محصول بوده‌است. اعتبار مدل عملکرد با رعایت پیش‌فرض‌ها تایید شد. نتایج نشان داد که عملکرد محصول با دما دارای رابطه معنی‌داری در سطح 05/0 است. لذا می‌توان با دقت بسیار خوبی بیان داشت، اثر تغییر آب و هوا به ازای افزایش نیم درجه‌ای دما عملکرد عسل را در حدود 40 تن در سال کاهش خواهد داد. با توجه به آمار موجود و نتایج تحلیل آماری در مقالات مختلف مبنی بر روند گرم شدن هوا می‌توان این کاهش عملکرد را جدی دانست. به ویژه کوچ دادن زنبور به سمت ارتفاعات برای رفع مشکل گرمایش هوا و رسیدن به دماهای مطلوب کاملا در حال وقوع است. لذا تغییر عملکرد زنبور عسل به‌طور عمده تحت تاثیر تغییر اقلیم و گرمایش جهانی بوده است. لذا تعیین مناطق مستعد تولید عسل تحت عامل اصلی آب و هوا یعنی دمای هوا خواهد بود.

کلیدواژه‌ها


شائمی، ا.، علیخانی، ب. 1371. بررسی جنبه‌های بیوکلیمایی پرورش زنبورعسل در ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس،11 صفحه.
عزیزی، ق.، یاراحمدی، د. 1382. بررسی ارتباط پارامترهای اقلیمی و عملکرد گندم دیم با استفاده از مدل رگرسیونی. پژوهش های جغرافیایی. جلد 35، شماره1، صفحه 29-31.
قالهری، ف.، احمدی، غ.، فاخری، ح. 1395. ارزیابی و تعیین تقویم اقلیمی زنبورداری در استان آذربایجان غربی براساس شرایط حرارتی. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، جلد 31، شماره 1، صفحه ۱۳-۳۰.
قنبری، س.، نعمتی، ذ. 1397. بررسی مطلوبیت مکانی و ارزیابی اقتصادی زنبورداری در منطقه ارسباران و مشکلات پررش دهندگان زنبورعسل. نشریه علوم دامی (پژوهش و سازندگی)، شماره 119، صفحه83-92.
کوزه‌گران، س.، موسوی بایگی، م.، خاشعی سیوکی، ع.، باباییان، ا. 1396. مدلسازی عملکرد زعفران بر اساس شاخص‌های حدی اقلیمی (مطالعه موردی: بیرجند)، نشریه  پژوهش‌های زعفران، شماره2، صفحه 299-217.
گلچین، م.، جلالی، م. 1392. بررسی تأثیر عناصر آب و هوایی در تولید کندوی زنبورعسل بومی شهرستان اهر. نشریه جغرافیا و برنامه ریزی، شماره 17، جلد 45، صفحه 183-202.
نجمی، ق.. 1378. بررسی عناصر اقلیمی و تاثیر آن بر پرورش زنبور عسل در شهرستان سلمان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، صفحه 96.
نصوحی، غ. 1386. هواشناسی و محصولات کشاورزی، اصفهان، چاپ سوم، انتشارات نصوح.
Alghamdy, A.A. 2003. Evaluation of Various Honey Bee Foraging Activities for Identification of Potential Bee Plants in Riyadh, Saudi Arabia, Bee Research Unit, Plant Protection Department, College of Food and Agriculture Science, King Saud University, Saudi Arabia, 1-15.
Rosenzweig, C., Iglesias, A., Yang, X.B., Epstein, P.R., and Chivian, E. 2001. Climate change and extreme weather events. Implications for food production, plant diseases, and pests. Glob. Chang. Hum. Health., 2 (2): 90-104.
Stone, P., Nicolas, M. 1994. Wheat cultivars vary widely in their responses of grain yield and quality to short Periods of ppst-anthesis heat stress. Func. Plant Biol., 21: 887–900.
Van der Velde, M., Tubiello, F.N., Vrieling, A.J., Bouraoui, F. 2012. Impacts of extreme weather on wheat and maize in France: Evaluating regional climate simulations againstobserved data. Clim. Chang., 113 (3-4): 751-765.
Wardlaw, I., Dawson, I., Munibi, P., and Fewster, R. 1989. The tolerance of wheat to high temperatures during reproductive growth: I. Survey procedures and general response patterns. Aust. J. Agric. Res., 40:  1–13.