مدیریت تهدیدات زیستی و حفظ ذخایر ژنتیکی زنبور عسل ایرانی Apis mellifera meda

نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 استاد پژوهشی بخش زنبور عسل، موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

2 استادیار پژوهشی، موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

3 استادیار پژوهشی، موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

چکیده

شناسایی تهدیدات زیست محیطی و راههای مقابله با آنها در جهت برقراری امنیت غذایی  و همچنین حفظ ذخایر ژنتیکی  از اهداف مهم پدافند غیر عامل در حوزه کشاورزی و دامپروی می باشد. یکی از تهدیدهای مهم در حوزه زنبورداری در ایران واردات قانونی و غیر قانونی تولیدات صنعت زنبورداری مثل گرده، موم، عسل، ژل رویال و بخصوص ملکه زنبورعسل می باشد چرا که این واردات علاوه بر ناپایداری و غیر اقتصادی شدن زنبورداری و ضربه به تولیدات داخلی، تهدیدی برای انقراض زیرگونه بومی زنبور عسل ایرانی به عنوان یکی از ذخایر ژنتیکی مهم کشور می باشد و نوعی تهدید زیست محیطی نیز به دلیل ورود احتمالی آفات و بیماری ها و آسیب به امنیت غذایی محسوب می شود.با توجه به ویژگی های ژنتیکی و رفتارهای تولید مثلی زنبورعسل، دخالت نرهای حاصل از ملکه های وارداتی در جفتگیری با ملکه ها در مناطق پرورش ملکه موجب جایگزینی تدریجی نژادهای بیگانه در کشور شده و واردات بی رویه  ملکه های خارجی می تواند جایگزینی نژادهای وارداتی و از دست رفتن نژادهای بومی کشور را بدنبال داشته باشد. همچنین  واردات غیر قانونی ملکه های زنبورعسل احتمال ورود بیماریها و آفات جدید را نیز بدنبال دارد.از بیماریهای جدیدی که همزمان با واردات غیر قانونی ملکه در طی سالهای اخیر از ایران گزارش شده می توان به ویروس فلجی حاد اسرائیلی، نوزادکیسه ای، دفرمه شدن بالها، ویروس کشمیر و سلول سیاه ملکه اشاره کرد. با توجه به نقش حیاتی زنبورعسل در تولیدات کشاورزی  و تولید غذای انسان و نظر به مجموع خطرات و پیامدهای ذکرشده توجه دقیق به این خطرات ضروری بوده و بهره گیری از ابزارهای قانونی در سازمان پدافند غیرعامل برای بازدارندگی، کاهش آسیب پذیری و ارتقای پایداری ملی در مقابل بحرانها و تهدیدات زیستی زنبورعسل ایرانی بعنوان یکی از ذخائر ژنتیکی ارزشمند کشور و تاثیر گذار در امنیت غذایی کشور ضروری به نظر می رسد.

کلیدواژه‌ها


اسدی، ن. 1392. ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ و ﺿﺮورت اﯾﺠﺎدﺑﺎﻧﮏ ژن از ذﺧﺎﯾﺮ ژﻧﺘﯿﮑﯽ داﻣﯽﮐﺸﻮر، همایش ملی پدافند غیر عامل در بخش کشاورزی، صفحه 1208-1204.
علیزاده علی آبادی، ع. 1397. جایگاه و کاربردهای پدافند غیر عامل در بخش کشاورزی ایران. انتشارات سون، 560 صفحه.
فلاحی، ا.، شکری، س.، قاضی، ش. 1396. فصلنامه علمی پژوهش دانشگاه علوم پزشکی لرستان، شماره 19، جلد 3، صفحه 41-48.
طهماسبی‌، غ.‌، پورقرایی، ح. 1379 .ارزش‌ زنبورعسل‌ در افزایش‌محصولات‌کشاورزی ‌ایران‌. اقتصاد،کشاورزی ‌و توسعه‌، شماره‌ 3 ، صفحه 144ـ131.
طهماسبی‌، غ.‌، عبادی، ر.‌،اسماعیلی، ‌م.‌ وکامبوزیا، ج. 1377. مطالعه‌ مرفولوژیکی ‌زنبورعسل‌ معمولی Apis melliferaدر ایران‌ .مجله‌ علوم‌کشاورزی ‌و منابع‌ طبیعی‌ اصفهان‌، جلد 2، شماره‌ 1، صفحه 101 - 89.
طهماسبی، غ.، عبادی، ر.، افروزان، ه.، فرشینه عدل، م.، بابایی، م.، صحراگرد، ا. و همکاران. 1391. ممیزی علوم زنبورعسل، دبیرخانه ممیزی توسعه علوم، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، 134 صفحه.
Alqarni, A.S., Hannan, M.A., Owayss, A.A. and Engel, M.S., 2011. The indigenous honey bees of Saudi Arabia (Hymenoptera, Apidae, Apis mellifera jemenitica Ruttner): Their natural history and role in beekeeping. ZooKeys, (134), p.83.
 
Chen, YP., Pettis, JS., Corona, M., Chen, WP., Li, CJ., Spivak, M., et al. 2014.Israeli acute paralysis virus: epidemiology, pathogenesis and implications for honeybee health. PLoS pathogens, 10 (7):1004261.
Cobey, S., Sheppard, W.S. & Tarpy, D.R., 2012. Status of breeding practices and genetic diversity in domestic US honey bees. Honey Bee Colony Health: Challenges and Sustainable Solutions. CRC, Boca Raton, FL, pp.39-49.
 
Dötterl, S., & Vereecken, N. J. 2010. The chemical ecology and evolution of bee–flower interactions: a review and perspectives. Canadian Journal of Zoology, 88(7), 668-697.‏
Eimanifar, A., T. Kimball, R., L. Braun, E., M. Moustafa, D., Haddad, N., Fuchs, S., Grünewald, B. & Ellis, J.D., 2017. The complete mitochondrial genome of the Egyptian honey bee, Apis mellifera lamarckii (Insecta: Hymenoptera: Apidae). Mitochondrial DNA Part B, 2(1), pp.270-272.
Ellis J. D. and Ellis, A. 2016. African Honey Bee, Africanized Honey Bee, Killer Bee, Apis mellifera scutellata Lepeletier (Insecta: Hymenoptera: Apidae), UF/IFAS Extension, 1-7.
FAO. 2016. FAO Database, FAO.
Flores, J. M., Gutierrez, I. & Espejo, R. 2005. The role of pollen in chalkbrood disease in Apis mellifera: transmission and predisposing conditions. Mycologia, 97: 1171-1176.
Gilliam, M., Taber III, S., Lorenz, B. J. & Prest, D. B. 1988. Factors affecting development of chalkbrood disease in colonies of honey bees, Apis mellifera, fed pollen contaminated with Ascosphaera apis. Journal of Invertebrate Pathology, 52: 314–325.
Kanin, G. 2013. If the Bee Disappeared Off the Face of the Earth, Man Would Only Have Four Years Left To Live. https://quoteinvestigator.com/2013/08/27/einstein-bees/
McGregor, S. E. 1976. Insect pollination of cultivated crop plants (Vol. 496). Washington, DC: Agricultural Research Service, US Department of Agriculture.‏
Meeus, I., Mosallanejad, H., Niu, J., de Graaf, D. C., Wackers, F., Smagge, G. 2014. Gamma irradiation of pollen and eradication of ICP virus. Journal of Invertebrate Pathology, 121: 74-7.
Modirrousta, H., Moharrami, M. 2015. First molecular detection of Chronic Bee Paralysis Virus (CBPV) in Iran. Archives of Razi Institute, Vol. 70, No., 4: 229-235.
Moharrami, M. 2014. Final report of research: Investigation and identification of of six honey bee viruses in diseased apiaries in Iran by RT-PCR. Razi Vaccine and Serum Research Institute, 1-18-18-9048.
Moharrami & et al. 2018. Final project of molecular epidemiology of IAPV in the apiaries of provinces Tehran, Alborz, Mazandaran, Razi vaccine & serum research institute. (0_18_1894107).
Neumann, P., Evans, J. D., Pettis, J. S., Pirk, C. W., Schäfer, M. O., Tanner, G., Ellis, J. D. 2013. Standard methods for small hive beetle research. Journal of Apicultural Research, 52: 10.3896/IBRA.1.52.4.19
Peukpiboon, T., Benbow, M. E., Suwannapong, G. 2017. Detection of Nosema spp. spore contamination in commercial Apis mellifera bee pollens of Thailand. Journal of Apicultural Research, 56: 376-386.
Ryba, S., Dalibor, T., Marcela, H., Pavel, S. 2009. A PCR method of detecting American Foulbrood (Paenibacillus larvae) in winter beehive wax debris, Veterinary Microbiology, 139:193-196.
Von der Ohe, W. 2003. Control of American Foulbrood by using alternatively eradication method and artificial swarms. APICTA., 38: 137-139
Wei, L., Jakob, M., Mahwish, R., Brian R. J. 2018. Africanized bees extend their distribution in California, Ploss ONE., 13 (1): 1-8.