راضیه تقوی زاد گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر ری
مقدمه عسل یک غذا با مکمل غذایی با ارزش است که حاصل همزیستی بیشائبه زنبورهای عسل با گلها و گیاهان است. همانند سایر مواهب طبیعی، انسانها به طور مستقیم یا غیر مستقیم در حفظ یا نابودی این رابطه دخیل هستند. حفظ این رابطه، مستلزم شناخت و آگاهی دقیق از چگونگی آن است. نه تنها ویژگیهای گلها بلکه رفتار پیچیده زنبورها در حفظ این رابطه اهمیت زیادی دارد و این رفتار متأثر از تمامی عوامل موجود در اکوسیستم است. هر گونه تغییر در اکوسیستم ممکن است اثر نامطلوب بر این رابطه داشته باشد. با وجودی که علت بسیاری از رفتارهای زنبورها تاکنون شناخته شده است، اما هنوز مسائل ناشناخته و سوالات زیادی وحود دارد.
تقوی، ابوالفضل، غلامحسین طهماسبی و حسن نظریان. 1388. شناسایی گیاهان دارویی و زنبورهای گرده افشان آنها (Hym: Apidae: Bombus)در مناطق کوهستانی فشم(استان تهران) و الموت (استان قزوین). همایش علمی توسعه صنعت گیاهان دارویی ایران. تهران
تقوی زاد، راضیه، احمد مجد، فتح الله فلاحیان، حسن نظریان و صدیقه مهرابیان. 1384. بررسی امکان شناخت پوشش گیاهی، نوع گیاهان و تکوین دانههای گرده عسل و تدوین طرحی برای استاندارد کردن عسل به کمک گرده شناسی در منطقه «سیراچال». رساله دکتری تخصصی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
تقوی زاد، راضیه، احمد مجد، فتح الله فلاحیان، حسن نظریان و صدیقه مهرابیان. 1386. بررسی ویژگیهای گیاهان شهدزا و گرده زا در جلب زنبور عسل در منطقه سیراچال. پژوهش و سازندگی. شماره 74: صفحه 41-52
Abramson C I, Sanderson C, Painter J, Barnett S, Wells H. 2005. Development of an ethanol model using social insects: V. Honeybee foraging decisions under the influence of alcohol. Alcohol. 36:3. 187-193
Amaya M. 2009. Floral constancy in bees: a revision of theories and a comparison with other pollinators. Revista colombiana de entomologia. http://www. Scielo. Unal. Edu. Co. 35:2
Bornus L. 1989. Encyklopedia pszezelarska [Encyclopaedia of apiculture]. PWRiL,Warszawa. 236[in polish].
Bronstein J L. 1995. The plant pollinator landscape,pp.256-288. In: Hansson, L.; Fahring, L. Merriam G.(Eds.).Mosaic landscapes and ecological processes. Chapman & Hall, London, UK.
Cook S M, Sandoz J- C, Martin A P, Murray D A, Poppy G M and Williams I H. 2005. Could learning of pollen odours by honey bees (Apis mellifera) play a role in their foraging behavior? Physiological Entomology, 30: 2.164-174
Gegear R J and Laverty T M. 2005. Flower constancy in bumblebees: test of the trait variability hypothesis. Animal behavior. 69: 4. 939-949
GUMBER T, A. 2000. Color choices by bumble bees (Bombus terrestris): Innate preferences and generalization after learning. Behavioral Ecology and Sociobiology 48 (1): 36-43.
Heinrich B. 1983. D bumblebees forage optimally, and dose it matter/ American Zoologist 23(2): 273-281.
Heinrich B. 1976. The forging specialization of individual bumble bees. Ecological Monographs 46(2):105-128.
Kobayashi-Kidokoro M and Higashi S, 2010. Flower Constancy in the Generalist Pollinator Ceratina flavipes (Hymenoptera: Apidae): An Evaluation by Pollen Analysis.Psyche.8.
Matsumoto A Abe and Maejima T. 2009. Foraging behavior of Osmia cornifrons in an apple orchard. Scientia horticulturae. 121:1.73-79
Menzel R. 1979. Behavioral access to short-term memory in bees. Nature 281: 368-369
Menzel R. 2001. Behavioral and neural mechanisms of learning and memory as determinants of flower constancy, pp. 21-40. in: chittka, L. Thomson, J.D. (Eds.). Cognitive ecology of pollination. Animal behavior and floral evolution. Cambridge University Press, Cambridge, UK.
Menzel R. 1999. Memory dynamics in the honeybee. Journal of comparative physiology A 185 (4): 323-340
Michener , C. D. 2000. The bees of the World. The Johns Hopkins University Press, Baltimore, Maryland. 913 p.
Oldroyed B P, Nanork P. 2009. Conservation of asian honey bees. Apidiologie. 40: 269-312
Roman A, Kulik A. 2006. Studies on the relationship between floral fidelity and quantity of pollen hoarded by honeybee(Apis mellifera L.) colonies.Electronic J of polish Agricaltural universities.vol 9:2 .
Roman A., 2004. Pollen hoarding in the late summer season by honeybee (Apis mellifera L.) colonies, J. Apic. Sci., 48 (1), 37-45.
Seeley T D. 1985. The information- center sterategy of honeybee foraging. Fortschritte der Zoologie. 31: 75-90
Waser, N.M. 1986. Flower constancy: Definiation, cause and measurement. The American Naturalist 127(5): 593-603.
Wcislo W. T. 1992. “Nest localization and recognition in a solitary bee, Lasioglossum (Dialictus) figueresi Wcislo (Hymenoptera: Halictidae), in relation to sociality,” Ethology,. 92. 108–123.
Wilde J., Wilde M., 2002. Użytkowanie selekcjonowanych pszczół miodnych warunkiem opłacalnego prowadzenia pasiek [Keeping selected honeybees as a way to a profitable apiary]. Biul. Nauk., 18, 61-67 [in Polish].