مروری بر ایجاد مقاومت به کنه واروا در زنبور عسل (Apis mellifera)

نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم دامی دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.

2 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته ی زنبور عسل دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.

چکیده

بیماری‌ها و آفات زنبورعسل (Apis mellifera) یکی از چالش­های اصلی در صنعت زنبورداری هستند. از این میان کنه ی واروا مخرب‌ترین و گسترده‌ترین انگل زنبور عسل  به­شمار می­رود. این آفت در مقایسه با سایر بیماری‌های زنبورعسل، بیشترین آسیب و هزینه مالی را به زنبورداران می­رساند. کنه واروا علاوه بر اینکه با تغذیه از همولنف یا خون حشره باعث تضعیف آن می­گردد، بلکه در انتقال برخی از عوامل بیماری­زای ویروسی به زنبورعسل نقش دارد. در مجموع دو رویکرد اصلی در جهت مقابله با کنه واروا وجود دارد، یکی استفاده از دارو جهت حذف کنه و دیگری ایجاد میزبان مقاوم در مقابل واروا. در دهه‌های گذشته، چندین ماده‌ی شیمیایی برای کنترل هجوم واروا مورد استفاده قرار گرفته‌است. اما این آفت به سرعت در برابر این مواد شیمیایی تکامل‌یافته و از خود مقاومت نشان می­دهند. به­عبارت دیگر تأثیرگذاری این داروها بر روی کنه­ها کاهش می‌یابد. بنابراین به‌نظر می‌رسد مهم‌ترین راهکار مقابله با کنه ی واروا، افزایش مقاومت در میزبان است و در این میان یکی از مکانیسم های کلیدی مراقبت از زنبور عسل که توجه زیادی را به خود جلب کرده، رفتار بهداشتی است. این رفتار توسط کارگران به عنوان عامل دفاعی در برابر بیماری های مختلف مانند باکتری ها و قارچ ها و سایر آلودگی ها صورت می گیرد. هم اکنون رفتار بهداشتی جزو اهداف اصلاحی در برنامه‌های مختلف اصلاح نژاد زنبور عسل قرار دارد. مسیر دیگر برای ایجاد مقاومت به انگل، توانایی خود لارو یا شفیره برای جلوگیری از تولیدمثل انگل­ها درون سلول­ها است. که با استفاده از انتخاب برای صفات مذکور، زنبورعسل در مقابل واروا مقاوم­تر خواهد شد. در صورت استفاده از تکنیک­های ژنتیک مولکولی، کارایی انتخاب زنبورهای مقاوم در برابر واروا بیشتر خواهد شد.

کلیدواژه‌ها